Veli Ensar YURDUSEVEN
Mali Müşavir

Eczane işletmelerinde karşılaşılan önemli konulardan biri de miadı dolan ilaçların yönetimidir. Bu durum, sadece stok takibini değil, aynı zamanda vergi mevzuatı açısından da ciddi mali sonuçları beraberinde getirmektedir.

Miadı Dolan İlaç Kavramı ve Vergilendirme Tanımı

Vergi mevzuatımızda miadı dolan ilaçlar, "zayi olan mal" kategorisinde değerlendirilir. Bu, ürünün ekonomik değerini kaybetmesi ve satışa konu olmaması anlamına gelir. "Fire" olarak adlandırılan ve üretim süreçlerindeki normal kayıplardan (dökülme, kırılma gibi çok düşük oranlardaki kayıplar, genellikle %3-%5'i geçmez) farklıdır. Zayi olan mallar, vergi mevzuatı açısından belirli prosedürlere tabi olup, özellikle gider olarak kaydedilmesi ve Katma Değer Vergisi (KDV) beyanı yönünden önem taşır.

Gelir Vergisi Yönünden Gider Kaydı

Miadı dolan ilaçların işletmenizin gelir vergisi matrahından gider olarak düşülebilmesi için belirli yasal süreçlerin takip edilmesi şarttır:

• Takdir Komisyonu Kararı Esastır: Genel kural olarak, miadı dolan ilaçların gider olarak kabul edilebilmesi için bağlı olduğunuz vergi dairesine başvurarak bir Takdir Komisyonu Kararı çıkarılması gerekir. Bu karar, zayi olan malın miktarını ve değerini resmi olarak tespit eder.
• Sürekli İmha İşlemleri İçin Özel Düzenleme: Eğer eczanenizde gıda veya ilaç gibi bozulma, çürüme veya son kullanma tarihinin geçmesi gibi nedenlerle imha işlemleri süreklilik arz ediyorsa, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 278/A maddesi size önemli bir kolaylık sunar. Bu madde uyarınca, Maliye Bakanlığı'na başvurarak belirlenecek usul çerçevesinde ve imha oranını aşmayacak şekilde, imha edilen emtianın emsal bedelini sıfır olarak kabul etme imkânınız bulunmaktadır. Bu düzenleme 28 Mart 2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir ve süreçlerinizi büyük ölçüde kolaylaştırabilir.
• Komisyonsuz İmha Durumunda Takdir Komisyonu: Şayet imha işlemine ilgili bakanlık yetkililerinin katılımı sağlanamaz ve imhaya ilişkin tespit bir komisyon nezdinde tutanağa bağlanamazsa, olayın mutlaka takdir komisyonuna intikali sağlanmalı ve imha edilen ürünlerin takdir komisyonunca belirlenecek emsal bedel üzerinden kayıtlara alınarak işlem yapılması gerekmektedir.
• Gelir Vergisi Matrahına Etkisi: Resmi makamlar nezdinde usulüne uygun şekilde imha edilen malların Vergi Usul Kanunu'nun 267. maddesi uyarınca belirlenecek emsal bedeli ile işletmenizin kayıtlarında yer alan değer arasındaki fark, gelir vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınabilir.

"Eczanenizin stoklarında bulunan ve 5.000 TL maliyetle kaydedilmiş ilaçların, imha süreci sonrası emsal bedeli 0 TL olarak belirlendiyse, bu durumda aradaki 5.000 TL’lik farkı, yasal şartlar sağlandığı sürece gider olarak beyan edebilirsiniz. "

• Gider Kaydının Dönemi: Atık ilaçların gider olarak yazılabileceği dönem, ancak bertaraf edildiğinin belgelendiği yıldır. İmha tutanakları ve bertaraf belgeleri, bu giderin kanıtıdır.

KDV Karşısındaki Durumu

Miadı dolan ilaçların imhası, KDV mevzuatı açısından da doğrudan mali yükümlülükler doğurur:

• İndirilen KDV'nin İadesi: Miadı dolan ilaçlar "zayi olan mal" olarak kabul edildiği için, bu malları iktisap ederken (alırken) yüklendiğiniz ve daha önce indirim konusu yaptığınız KDV'nin tekrar indirim konusu yapılması mümkün değildir. Bu, daha önce lehinize bir vergi avantajı olarak görünen tutarın geri ödenmesi gerektiği anlamına gelir.
• "İlave Edilecek KDV" Olarak Beyan: Daha önce indirim hesaplarınıza aldığınız KDV tutarını, imha tarihini kapsayan vergilendirme dönemine ait 1 No.lu KDV Beyannamesinin "İlave Edilecek KDV" satırına dahil ederek indirim hesaplarınızdan çıkarmanız ve nakden ödemeniz gerekmektedir.
• Atık Bertaraf Belgeleri Üzerinden KDV Hesaplaması: Eczanelerin ilaç imhaları için düzenlenen atık ilaç bertaraf belgelerinde yazan ilaç tutarları üzerinden de ayrıca KDV hesaplanıp beyan edilmesi gerekmektedir.

Miadı dolan ilaçların vergilendirilmesi, eczane işletmeleri için önemli bir mali kalem oluşturmaktadır. Bu süreçte doğru adımları atmak, hem yasal uyumluluğu sağlamak hem de gereksiz vergi yüklerinden kaçınmak adına kritik öneme sahiptir. Yukarıda belirtilen hususlara dikkat ederek, miadı dolan ilaçlarınızı vergi mevzuatına uygun şekilde yönetebilir, olası cezai durumların önüne geçebilirsiniz.

Bu konuda tereddüt yaşadığınızda veya daha detaylı bilgiye ihtiyaç duyduğunuzda, mali müşavirinizle veya gelir idaresi yetkilileriyle iletişime geçmenizi önemle tavsiye ederiz.

Sevgi ve saygılarımla,

Veli Ensar YURDUSEVEN
Mali Müşavir
v.ensar@masen.com.tr
+90 532 258 06 99

Özgür Köşe / Yazarın Eski Yazıları

Miadı Dolan İlaçların Vergilendirilmesi

• Veli Ensar YURDUSEVEN
• 19-06-2025

29 Yaş Altı Eczacılar İçin

• Veli Ensar YURDUSEVEN
• 13-06-2025

Özgür Köşe / Son Eklenen

Miadı Dolan İlaçların Vergilendirilmesi

• Veli Ensar YURDUSEVEN
• 19-06-2025

Faz -4 Çalışmaları ve Eczacının Rolü

• Ecz. F. Çiğdem Şimşek Akıcı
• 14-06-2025

29 Yaş Altı Eczacılar İçin

• Veli Ensar YURDUSEVEN
• 13-06-2025

Bugün Radyoopak, Yarın Ne?

• Ecz. Erol Afacan
• 11-06-2025

Bilimsel Eczacılığın Yolculuğunda Eczacı

• Ecz. Özcan Kekeç
• 14-05-2025