Ankara Eczacı Odası Kamu Eczacıları Komisyonu tarafından gerçekleştirilen Çalıştay Raporu’nu yayınlıyoruz:
YÜRÜRLÜKTE VE TASARI HALİNDE OLAN YASA
VE YÖNETMELİKLER ÇERÇEVESİNDE KAMU ECZACILARININ ÖZLÜK HAKLARI”
ÇALIŞTAYI
SONUÇ RAPORU
RAPOR BAŞLIKLARI
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nda Görevli Eczacıların Sorun ve Talepleri
Devlet ve Üniversite Hastanelerinde Görevli Eczacıların Sorun ve Talepleri
Özel Hastanelerde Görevli Eczacıların Sorun ve Talepleri
Sosyal Güvenlik Kurumu’nda Görevli Eczacıların Sorun ve Talepleri
Sanayide Çalışan Eczacıların Sorunları, Beklentiler ve Çözüm Önerileri
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nda Görevli Eczacıların Sorun ve Talepleri
Gelir getiren bir kurum olan Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na döner sermaye işletmesinin kurularak personeline döner sermayeden ödeme yapılması.
(663 Sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı lağv edilerek Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu kurulmuştur. Bu kararnameyle lağvedilen Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı İlaç ve Kozmetikler Araştırmalar Müdürlüğü, Biyolojik Kontrol Müdürlüğü ve Kan Ürünleri Araştırma Müdürlüğü personeli; Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun İlaç, Biyolojik ve Tıbbi Ürünler Laboratuvarlarına devredilmiş olup diğer personeli ise Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Merkez Laboratuvarlarına devredilmiştir. 663 Sayılı KHK Madde 58 (13) ç bendiyle Türkiye Halk Sağlığı Kurumu laboratuvarlarına devredilen personelin döner sermaye hakları korunurken;663 Sayılı KHK Madde 58 (13) a bendinde geçen ‘’Bakanlık ve bağlı Kuruluşların (Türkiye Hudutlar ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü ile Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu hariç) merkez ve taşra teşkilatında döner sermaye işletmesi kurulabilir’’ ifadesi ile gelir getirdiği halde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu laboratuvarlarına devredilen personelin döner sermaye hakları korunmamış olup laboratuvar personeli büyük maddi kayıp yaşamıştır. Bununla birlikte mağdur edilen Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Analiz ve Kontrol Laboratuvarları Başkan Yardımcılığı personeli Sağlık Eski Bakanı Sayın Prof. Dr. Recep Akdağ oluruyla geçici görevlendirme ile Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’na devredilmiştir; ancak Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Taşra Teşkilatında Görevli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Yönetmelik’in Madde 5 c bendindeki ‘’ Bakanlık merkez teşkilatı ile Bakanlık bağlı kuruluşların merkez teşkilatı kadrolarında bulunan personelden merkez laboratuvarları, halk sağlığı müdürlüğü ile halk sağlığı müdürlüğüne bağlı birimlerde geçici görevle görevlendirilen personele, görev yaptığı merkez laboratuvarı/müdürlüğün döner sermayesinden ek ödeme yapılır’’ ifadesine aykırı hareket edilerek geçici görevli sürelerde herhangi bir döner sermaye ödemesi yapılmamıştır).
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na tahsis edilmiş olan Sağlık Uzmanı kadrolarına ilk etapta kurumda çalışan personelin öncelikli atanabilmesi.
(5737 sayılı Vakıflar Kanunu ile Vakıflar Genel Müdürlüğü yeniden yapılandırılmış olup bu çerçevede kurum bünyesinde uzman kadrosunun açıldığı ve uzmanlık kadrolarına kurum bünyesinden de personelin atanmasına imkân tanınmış).
Eşit İşe Eşit Ücret İlkesinin hayata geçirilmesi ve Eczacı Maaş, Ek ödeme Katsayılarının Arttırılması.
(Sosyal Güvenlik Kurumu, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu ve Üniversite Hastaneleri’nde çalışan eczacıların maaşları arasında uçurumlar olduğu açıkça görülmektedir. Örneğin, bir kurumda % 400 gibi ek fark oranına ilaveten (ki bu oran bir başka kurumdaki eczacının toplam gelirinin bile üstündedir) mesai, yılda iki ikramiye, kreş ve servis, yemek masrafı gibi her türlü özlük hakları sağlanırken hiç bir özlük hakkının da bulunmadığı bir başka kurumun en düşük döner sermaye ya da ek ödeneği almak gibi bir durumda kalmaktadır).
Mesleki Bilimsel Bilgi Güncellenmesi.
Eczacıların gelişen ve değişen teknoloji ile bunların sağlık alanına etkisi hakkında yeterli kurum içi eğitimler düzenlenmemekte; bu durum ilerleyen zamanlarda Ülkemizin ilaç sanayisinin geride kalmasına ve hastanın ilaca ulaşımında sorunlara neden olacaktır. Kamu Eczacılarının, TEB ya da tüzel kuruluşların düzenlemiş olduğu kurum içi eğitim, meslek içi eğitim, konferanslar, kongrelere bu bağlamda maddi ve yasal düzenlemelerin sağlanarak (yüksek lisans ve doktora eğitimlerinin çalıştığı kurumca desteklenmesi gibi) katılımlarının artırılması, bilimsel gelişimin takip edilmesi mümkün olabilecektir.
Ek ödemelerin emekliliğe yansıtılması.
Çeşitli kurum ve kuruluşlarda görev zamanını tamamlayan eczacılar, hak kazandıkları “emeklilik” durumunu, emekli olduktan sonra yaşanacak maaş düşüşü nedeni ile düşünememektedirler. Çalışırken tanımlanan hak edişler, emekli olduktan sonra büyük oranda azalmakta ve kişi emeklilik sürecinde ciddi düzeyde mağdur olmaktadır. Döner sermaye gelirinin emeklilik maaşına yansıtılamaması eczacının çalışma süresince devam eden geçim kaygısının emeklilik sürecinde de devam edeceği anlamına gelmektedir. Maaş düzenlemesinin emeklilik durumu da göz önünde bulundurularak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Laboratuvarlarda toksik/sitotoksik ve yanıcı/patlayıcı maddelerle çalışılmasının getirdiği mesleki riskin karşılığı olan yıpranma tazminatının ilgili personele verilmesi.
Devlet ve Üniversite Hastanelerinde Görevli Eczacıların Sorun ve Talepleri
1) İkinci basamak sağlık tesislerinde döner sermayede kadro unvan katsayısı 0,7 iken bu katsayının yükseltilmesi,
2) Tavan ek ödeme tutarına esas mesai içi tavan katsayısı 2,5 iken bu katsayının diş tabiplerinde olduğu gibi 5’e çıkartılması,
3) Eczacılar için mesai dışı tavan ek ödeme tutarına esas katsayının 0,5’ten 1,5’a çıkartılması,
4) Maaş ile birlikte verilen sabit ek ödeme tutarının eczacılar için de emekliliğe yansıtılması,
5) Sitotoksik ilaçlarla çalışan personelin iş riskinin olması sebebiyle yıpranma tazminatı almasının sağlanması ve 6331 sayılı iş sağılığı ve güvenliği kanunu hükümlerinde yer alan işyeri risk değerlendirmesinin yapılması, analiz raporunun hazırlanması,
6) Hastane eczacılarının iş gereği en az yılda bir kez sağlık taramalarının yapılması,
7)Eczacılar, hastanelerde halihazırda bağlı olduğu sağlık bakım hizmetleri müdürüne bağlı değil de İlaç ve Tıbbi Malzeme Müdürü kadrosu ihdas edilmesi ve göreve eczacı atanması
8) Hastane yönetimi ile birlikte otomasyon sistemleri, tahakkuk ve faturalandırma, nöbetler tutulurken antidotların temini, hastaneler arası ilaç devirleri, hastanelerin ilaç takipleri ile ilgili sorunların giderilmesi,
9) İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, TC. Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsat almamış ancak yurt dışından hastalara temin edilmesi gerekli ilaçlar için hazırlanan protokolde mevcut olan sorunların giderilmesi.
10) Hastanelerin ilgili komisyonlarında en az bir eczacının olması,
11) Hastanelerde yeterli sayıda eczacının istihdam edilmesi,
12) Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna bağlı hastanelerde Yöneticiye bağlı Eczacılık Hizmetleri Müdürlüğünün oluşturulması ve Eczacılık Hizmetleri Müdürünün görev, yetki ve sorumluluklarının aşağıda belirtildiği gibi tanımlanması:
Eczacılık hizmetlerinin planlanması, etkin ve verimli hizmet sunulması, kendisine bağlı birimler ve ilgili diğer birimler ile işbirliği ve uyum içerisinde hizmetlerin yürütülmesi, denetlenmesi ve değerlendirilmesini sağlamak.
Klinik eczacılık hizmetlerinde çalışan personelin görev yerlerini hastane yöneticisinin onayını alarak planlamak.
Eczacılık hizmetinin verildiği alanlarda eczacılık hizmetlerinin aksamadan sürdürülebilmesi için her türlü ilaç, tıbbi sarf ve malzemelerin yeterli miktarda ve ihtiyaç duyulduğunda kullanıma hazır olarak bulundurulmasını sağlamak. İlaç ve malzemelerin güvenli şekilde kullanımını, takibini, saklanmasını, korunmasını ve kayıtlarının düzenli bir şekilde tutulmasını sağlamak.
Kurum politikaları doğrultusunda eczacılık hizmetlerinde çalışan personelin performans ve verimliliğini değerlendirerek, verimliliği artırmaya yönelik tedbirleri almak.
Kurum politikaları doğrultusunda ilgili personelin hizmet içi ve uyum eğitim programlarının takibi, değerlendirmesi, geliştirmesi ve denetlenmesi işlemlerini yürütmek.
Hastane yöneticisi tarafından verilen diğer görevleri yapmak.
13) Hastane eczacılığı destek personeli gerektiren bir dizi alanı içermektedir (ÇKYS üzerinden günlük ilaç çıkışlarının bildiriminin yapılması, mevcut olmayan ilaçların diğer kurumlardan temin edilmesi için MKYS üzerinden tarama yapılması, hastane eczanesine giriş/çıkış yapılan ilaçların ilgili saymanlığa bildiriminin yapılması ve bununla ilgili bir dizi prosedürün tamamlanması, ilaç ihtiyaç taleplerinin oluşturulması ve temini için gerekli bir dizi prosedürün tamamlanması ve bunlarla ilgili sekretarya işlerinin yapılması, eczaneye bağlı depolar arasında ilaçların taşınması vb.) Bu alanlarda çalıştırılmak üzere tüm hastane eczanelerinde destek personeli görevlendirilmesi,
14) Hastane Hizmet Kalite Standartları Eczacılık Hizmetleri standartlarına;
-‘Eczane ve eczaneye bağlı depolar, su basma tehlikesine karşı ve nem oranının yüksek olma durumuna karşı (ilaçların uygun nem ve ısıda saklanabilmesi için) hastanenin bodrum katları, çamaşırhane yakını vb. yerlerinde bulundurulmamalıdır.’
-‘Hastane eczanesi aydınlık, rutubetsiz ve havadar olmalıdır’
-‘İlaç ve tıbbi malzemelerin muhafaza edildiği tüm depolar ve eczane kilitlenmelidir’
maddelerinin eklenmesi,
15) 14 Şubat 2013 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı: 28559 (Mükerrer), Sağlık Bakanlığından: TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMUNA BAĞLI SAĞLIK TESİSLERİNDE GÖREVLİ PERSONELE EK ÖDEME YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK’in,
Sağlık tesislerinde ek ödeme hesaplama usül ve esasları madde 5/2 de yer alan ‘Bakanlık ve bağlı kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarına (döner sermaye dâhil) atanan ve 209 sayılı Kanunun 5 inci maddesi (altıncı ve yedinci fıkrası kapsamında ek ödeme alanlar hariç) gereğince döner sermaye gelirlerinden ek ödeme alan eğitim görevlilerine en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) % 410’u, uzman tabip, tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar ile uzman diş tabiplerine % 335’i, pratisyen tabip ve diş tabiplerine ise % 180’i oranında, her ay maaş ödemesi ile birlikte herhangi bir katkıya bağlı olmaksızın ek ödeme yapılır.’ Hükmünün
‘Bakanlık ve bağlı kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarına (döner sermaye dâhil) atanan ve 209 sayılı Kanunun 5 inci maddesi (altıncı ve yedinci fıkrası kapsamında ek ödeme alanlar hariç) gereğince döner sermaye gelirlerinden ek ödeme alan eğitim görevlilerine en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) % 410’u, uzman tabip, tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar ile uzman diş tabipleri ve uzman eczacılara % 335’i, pratisyen tabip, diş tabipleri ve eczacılara ise % 180’i oranında, her ay maaş ödemesi ile birlikte herhangi bir katkıya bağlı olmaksızın ek ödeme yapılır.’ şeklinde değiştirilmesini,
EK –1 (TAVAN EK ÖDEME TUTARINA ESAS KATSAYILAR ) de belirtilen Mesai İçi Tavan Ek Ödeme Tutarına Esas Kat Sayılar’ da belirtilen eczacıların katsayısının 5 yıllık fakülte mezunu Diş Hekimlerinin katsayısı ile eşitlenerek 5 yapılmasını,
EK - 2 (İKİNCİ BASAMAK SAĞLIK TESİSLERİ HİZMET ALANI-KADRO UNVAN KATSAYILARI )’de belirtilen eczacıların katsayısının 5 yıllık fakülte mezunu Diş Hekimlerinin katsayısı ile eşitlenerek 1,1 yapılmasını, alanında uzman eczacıların kat sayısının uzman diş tabiplerinin katsayısı ile eşitlenerek 1,3 yapılmasını, alanında doktorasını yapmış eczacıların katsayısının 2,5 yapılmasını,
EK – 3 (ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK TESİSLERİ HİZMET ALANI-KADRO UNVAN KATSAYILARI)’de belirtilen eczacıların katsayısının 5 yıllık fakülte mezunu Diş Hekimlerinin katsayısı ile eşitlenerek 1,1 yapılmasını, alanında uzman eczacıların kat sayısının uzman diş tabiplerinin katsayısı ile eşitlenerek 1,3 yapılmasını, alanında doktorasını yapmış eczacıların katsayısının 2,5 yapılmasını,
Sağlık tesislerinde döner sermaye komisyonunun teşkili madde 6’da komisyon üyelerine ‘Bir Eczacı’ eklenmesini talep ediyoruz.
16) Eczacıların hastaya, hastanedeki bütün süreçlerde eşlik etmesi.
Eczacılık hasta odaklı bir hizmettir ve eczacı klinik ekibin temel bir üyesi olmalıdır.
Hasta kabul sürecinde:
ilaç öykülerini almak, hastaların ilaçlarını gözden geçirmek vb.
Hastanedeki yatış sürecinde:
Formüler yönetim sistemini geliştirmek,
İlaç formülasyon ve dozun belirlenmesine katkıda bulunmak,
Tedaviye verilen yanıtı izlemek,
Kan düzeylerine, böbrek ve karaciğer fonksiyon değişikliklerine veya pediatrik ve geriatrik hastalara göre ilaç dozunu ayarlamak,
İlaçların istenmeyen etkilerini ve etkileşimlerini araştırmak,
İlaçların neden olduğu advers reaksiyonları bildirmek,
Yerel olgu bildirim sistemlerine katkıda bulunmak,
Servislerdeki diğer klinisyenlerle bağlantı kurmak,
İlaç tedavisine uyumu sağlamak, hasta eğitimi ve hasta danışmanlığı yapmak,
Diğer sağlık personeline yönelik eğitim (ilaç uygulanması, advers etkiler, alternatif tedaviler, klinik seçim, ilaç suistimali, geçimsizlikler, etkileşimler, zehirlenme/doz aşımı, farmakoloji/farmakokinetik vb. konularda) ve uygulamalı öğretim programları hazırlamak,
İlaçların kullanımını denetlemek,
İlaçların kullanımı konusunda araştırmaları üstlenmek ve denetimleri sağlamak
Taburcu olma sürecinde:
Hastalara ilaçları konusunda bilgi vermek (ilaç danışmanlığı),
Taburcu olduktan sonra kullanılacak ilaçlar için yazılan reçete ile ilgili hastanın hekimi ile bağlantı kurmak,
Birinci/ikinci basamak sağlık hizmetlerinin bağlantısını sağlayarak hastanın kesintisiz bakımını sağlamak, klinik eczacının görevlerindendir.
Yönetmelikte Klinik Eczacı tanımının yapılması ve bu görevlerde yer alacak klinik eczacı kadrosunun bulunması gerekmektedir.
Günümüzde klinik eczacılar Avrupa ve Amerika’ya bakıldığında; onkoloji, total parenteral nutrisyon (TPN), hematoloji, radyoloji, cerrahi, yoğun bakım ve ameliyathane, nefroloji, pediatri, geriatri gibi klinik uzmanlık alanlarında hizmet vermektedirler. Ülkemizin de Avrupa standartlarında sağlık bakım hizmeti sunması için eczacılar ile ilgili bir ihtisas yönetmeliği çıkarması zorunlu hale gelmiştir. Bu yönetmeliğin çıkarılması için TBMM Sağlık Komisyonu, Sağlık Bakanlığı ve Türk Eczacılar Birliği ortak bir çalışma içerisine girmelidirler.
17) Eczacılar için iptal edilen ihtisas yönetmeliği yerine günümüz eczacılık hizmetine uygun bir şekilde yeniden bir ihtisas yönetmeliği hazırlanması.
Özel Hastanelerde Görevli Eczacıların Sorun ve Talepleri
Türk Eczacıları Birliği tarafından 2013 yılı için Net 2.300,00 TL olarak belirlenen Mesul Müdürlük ücretinin altında, ücretlerle hastanede çalışılması – Gerekli düzenleme yasalarla zorunlu hale getirilmelidir.
Çalışma saatlerinin İş Kanununda belirtildiği gibi, molalar haricinde haftalık 45 saat olarak düzenlenmemesi, daha çok olması – Çalışma saatleri ile ilgili iş kanununa uygun hareket edilmesi sağlanmalıdır.
Sağlık Bakanlığı kayıt gerekliliklerinin yerine getirilmesi için gerekli olan nitelikli personelle çalışılmaması (Sertifikalı Eczane Teknisyeni) – Sağlık Bakanlığınca düzenlenecek sertifikalı eğitim programları başlatılmalıdır.
Hastane Eczacılığına yönelik Meslek İçi Eğitimlerin az veya bölgelere göre hiç olmaması – Sağlık Bakanlığınca zorunlu meslek içi eğitim programları düzenlenmelidir.
Üniversitelerde Hastane Eczacılığı stajı mecburi olmalıdır.
Emekli bir eczacıya, görevi başında olmadan, kağıt üzerinde Mesul Müdürlük yaptırılarak işlerin yürütülmesine izin verilmemelidir.
Sağlık Bakanlığı gereklilikleri sorgulanırken Eczane Mesul Müdürünün sorgulanması, hakkında işlem yapılması, ancak bu gerekliliklerin yerine getirilmesinin çoğunlukla Hastane İdaresinin yetki ve insiyatifinde olması – Eczane mesul müdürüne, Bakanlık gerekliliklerinin yerine getirilmesi için yetki verilmelidir.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nda Görevli Eczacıların Sorun ve Talepleri
Kurum reçete sayısının gün geçtikçe artmasına karşın eczacı sayısının azalması (emeklilik-ölüm),
Sağlık Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünde yönetici kadrosundaki eczacı sayısının az olması,
Geçici görevlerin devam etmesi (en son Kahramanmaraş iline eczacı gönderilmiştir) ve merkezde aynı oranda işin daha az eczacı ile yapılması,
İstanbul Sağlık Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünde çalışan eczacılar 130 puana denk gelen ek ödeme tutarını alırken, Ankara ve diğer illerde çalışan eczacıların 100 puana denk gelen ek ödeme tutarını alması,
İzinli olunan dönemlerde - 5 iş gününü geçmediği durumlarda - reçete sayısında azalma olmaması, haftalık aynı sayıda dağıtılması ve izin süresinde ek ödeme alınamaması
Sanayide Çalışan Eczacıların Sorunları, Beklentiler ve Çözüm Önerileri
SORUNLAR
İlk işe girerken işe alımda güçlük.
İlaç firmalarında sınırlı bölümlerde çalışma imkanı.
Farmakoloji alanında yeterli donanıma sahip olunmasına rağmen medikal departmanlarda tercih edilmeme (Eczacı yerine doktor çalıştırılması).
Ruhsatlandırma, Klinik araştırmalar gibi bölümlerde işin ehli eczacılar yerine biyolog, kimyager, kimya mühendislerinin çalıştırılması.
Pazarlama alanında çalışmak isteyen eczacılara öncelikle mümessillik yaptırılmak istenmesi.
İlaç firmalarında eczacıların düşük maaşla çalıştırılması (asgari mesul müdür maaşı verilmesi gerekiyor).
Eczacıların işe alındıktan sonra kariyer yollarında ilerletilmemesi.
Yüksek lisans, doktora yapmış eczacıların akademik donanımlarının göz ardı edilmesi.
BEKLENTİLER
Ruhsatlandırma, Klinik araştırmalar, Farmakovijilans gibi bölümlerde sadece eczacıların istihdam edilmesi.
Medikal departmanlarda medikal danışmanlık/müdürlük pozisyonlarında istihdam sağlanması.
Yüksek lisans, doktora yapmış eczacılara ilaç firmalarında farklı kariyer yollarının açılması.
İşe alımlarda eczacıların tercih edilmesi.
Firmalarda çalışan kişi sayısına göre belli oranlarda eczacı çalıştırma zorunluluğu getirilmesi.
Firmalarda çalışan eczacıların bakanlıkta çalışan eczacılar ile koordineli, işbirliği halinde çalışması.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
TİTCK’in Ruhsatlandırma, Klinik araştırmalar, Farmakovijilans yönetmeliklerini/ kılavuzlarını, bu alanda sadece eczacıların çalışabileceği şeklinde güncellemesi.
Bakanlığın ilaç firmalarında çalışan sayısını ve branşlarının listesini elinde tutması ve kontrol etmesi.
Bakanlıkta çalışan eczacılar ile firmada çalışan eczacıların birlikte ortak projelerde yer alması
