“DERİNİN YAPISI VE TOPİKAL İLAÇLAR”

Majistral denince akla ilk gelen organ “deri”dir. Ancak Majistral dermatolojiden kadın doğuma kadar uzanan ve hemen hemen vücudumuzun tüm sistemlerine etki edebilen bir “SANATTIR”.

Bu hafta derinin yapısını anlatarak devam ediyoruz. Satıraralarında bazı majistral formüllerin derinin hangi katmanında işe yaradığı bilgisini bulabilirsiniz. J

Hepimizin bildiği gibi deri, vücudu tamamen çevreleyen yüzey alanı en geniş organdır ve vücudu UV, kimyasallar, patojenler ve mekanik yaralanmalar gibi dış etkenlerden korur. Ayrıca sıcaklık ve nem dengesini sağlar. Derinin üst kısmını sebum (deri yağı) adı verilen bir tabaka kaplar. Bu tabakanın pH’I 4.5-6.5 arasındadır. Bu pH koltukaltı ve parmak aralarında 7’e kadar yükselebilir, erkeklerde cilt pH’I kadınlara kıyasla daha asidiktir. Bu pH’ın değiştirilmesi, cilt florasının bozulmasına ve buna bağlı olarak sekonder enfeksiyonların gelişimine yol açabilir. Buna örnek olarak, asidik bir pH’a sahip olan genital bölgenin sabun ile yıkanması sonucu artan vajinal mantar enfeksiyonları verilebilir. Dolayısıyla hazırlanan topikal ilaçların uygulama bölgesiyle uyumlu bir pH’a sahip olması beklenir.

Deri temel olarak 3 katmandan oluşur: “Epidermis, dermis ve hipodermis”. Bunlardan epidermisin 5 katmanı bulunmakta ve katmandan katmana hücrelerin yapısı, şekli hatta canlılığı bile değişiklik göstermekte, her katmanın kendine has bir özelliği bulunmaktadır. Dolayısıyla aslında topikal preparatlarda istenilen etkinin elde edilebilmesi için etkin maddenin derinin istenilen katmanına iletilebilmesi ve preparatların buna uygun olarak tasarlanması gerekmektedir. Örneğin, hiperpigmentasyon tedavisinde kullanılacak olan bir formülasyonda yer alan ve melanositleri hedefleyen bir etkin maddenin etki edebilmesi için, epidermisin en alt katmanı olan stratum germinativumdaki melanositlere ya da transdermal preparatlar kan damarlarına ulaşabilmelidir.

Cilt kalınlığı vücudun her yerine aynı değildir. Yüz ve koltukaltlarında ince; topuk ve avuç içlerinde kalındır. Bu kalınlık değişimi cildin geçirgenliği de değiştirir. Dolayısıyla yüz, koltukaltı, genital bölge gibi cildin daha ince olduğu yerler daha hassastır.

Hazırlanan formülasyonun deriyle uyumlu olması beklenir. Deriye uyumlu bir formülasyon hazırlayabilmek için de derinin yapısını ve hedef bölgeyi iyi bilmek gerekir. Deriden madde geçişinde, derinin yapısı olduğu kadar ilacın yapısı ve cilt metabolizması da etkilidir. Ancak bu konulara yazı dizisinin ilerleyen bölümlerinde değineceğiz.

Yazı dizimizin bir sonraki bölümüne DERİDEN İLAÇ ABSORBSİYONU ile devam edeceğiz.

Özellikle sorulan formüllerin klinik çalışmaları ve hazırlanışlarını yazı dizimizde görmek istiyorsanız bize egitim@galenikecza.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

Sağlıkla kalın…

 

Ecz. Gaye KARAATA                                                                 Ecz. Gülce Erişmiş

Galenik Ecza Pazarlama Direktörü                                   Majistral Teknik Uzmanı

REFERANSLAR

  1. Yousef H, Alhajj M, Sharma S. Anatomy, Skin (Integument), Epidermis. [Updated 2020 Jul 27]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470464/
  2. Prof.Dr. Özgen Özer, Doç. Dr. Evren Homan GÖKÇE, Doç. Dr. Sinem Yaprak KARAVANA, Doç. Dr. İpek EROĞLU. Kozmetoloji Kitabı. Ege Üniversitesi Yayınları Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı, 4. Baskı, 2018. ISBN 978-605-338-116-7.
  3. Prof Dr. Özgen Özer, Prof Dr Işık Özgüney. Farmasötik Teknoloji I. Ege Üniversitesi Yayınları Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı, 3. Baskı, İzmir 2017. ISBN 978-605-338-249-2.
  4. Layers in Epidermis. Skin: Histology Guide © Faculty of Biological Sciences, University of Leeds. https://www.histology.leeds.ac.uk/skin/epidermis_layers.php


Dosya

Özgür Köşe

Dünyada Eczacılık

Sektörel Bakış

Çepeçevre

Kültür Sanat