“Doğal hormon tedavi eder mi” sorusu, “Hormon Replasman Tedavisi Majistrallerini doğru şekilde nasıl yapmalıyız?” sorusunun ilk basamağı olduğu için önce doğru şekilde HRT majistrallerini yapmak için olmazsa olmazları listelemekle başlayacağız bu yazımıza. İlerleyen günlerde bu maddeleri tek tek açıklayacağız.
HRT Majistralleri hazırlamak için olmazsa olmazlar:
1- Bioidentical Hormon (Biyo-benzer / Biyo-özdeş hormon)
2- Transdermal Baz (Lipozom teknolojisi)
3- Homojenizatör (Havanda hormon hazırlanmaz.)
4- Negatif Basınçlı Kabin (Hazırlayan eczacıyı korumak için.)
5- Uygun Ambalaj (Doğru doz)
1- Bioidentical Hormon (Biyo-benzer / Biyo-özdeş hormon)
Yanlış olmasına rağmen, “Biyo-benzer(özdeş) Hormon Terapisi” sıklıkla “Doğal Hormon Terapisi” olarak adlandırılır. Burada bir anlam karmaşası vardır.
Detaylarına aşağıda yer vereceğimiz “Biyo-özdeş hormonlar, insan vücudunda doğal olarak üretilen hormonlara moleküler yapı bakımından en çok benzeyen hormonlardır”.
Ancak her doğal kaynaklı hormonun biyo-özdeş değildir. Kan testlerinde verilen total östrojen miktarı, vücudun ürettiği biyo-benzer östrojeni ifade etmektedir. Fakat doğal kaynaklı dahi olsa vücuda başka bir östrojen alındığında bu östrojen farklı metabolitlere dönüşmekte ve standart laboratuvar testleriyle ölçülememektedir.
Hormonlar sentetik veya doğal kaynaklı olabilir. Doğal bir kaynaktan gelmeyen, laboratuvarda kimyasal bir öncüden sentezlenen ve oluşturmak istenilen hormona yapıca benzese de tam olarak aynı olmayan hormonlar, sentetik hormonlardır.
Doğal kaynaklı hormonlar daha güvenli kabul edilse de geniş bir tanım aralığı vardır. Hayvan, bitki veya mineral kaynağı olan herhangi bir ürün teknik olarak doğal kaynaklı kabul edilir. Maddenin öğütülmesi ya da laboratuvarda ekstre edilmesi, bir ilaç şirketi tarafından üretilmiş ve sadece reçeteyle temin edilebilmesi önemli değildir. Bitkiler, estradiol, testosteron veya progesteron gibi insan hormonları üretmezler. İnsan hastalara verilen östradiol ve diğer hormonlar, bitki öncülerinden sentezlenir. Öncü kimyasal, bitkisel kaynaklı olsa da elde edilen madde başlangıçtan farklıdır.
SOYA – ÖSTROJEN ÖRNEĞİ:
Örneğin menopoz semptomlarının giderilmesinde kadınlar tarafından soya bitkisi, fitoöstrojen içeriği sebebiyle sıklıkla tercih edilir. Ancak bu bitkinin içindeki fitoöstrojen miktarının standardizasyonu çok zor olduğu için doğrudan östrojen alımıyla saplanan tedavi ile aynı etkinlikte ve güvenlikte olmamaktadır. Ek olarak bazı soya bileşenlerinin göğüs kanseri yaptığına dair kanıtlar bulunmaktadır. Yani bir maddenin doğal olması, güvenli olduğu anlamına gelmemektedir. Bu nedenle daha güvenli hormon kaynakları araştırılmaya devam edilmiştir.
ABD hükümeti sponsorluğunda Women’s Health Initiative (WHI)’in 2002 yılında yayımladığı çalışmanın sonuçlarında, bu alandaki uzmanların geleneksel HRT (biyolojik olmayan hormonlar) kullanma riskinin sağlanan faydalardan daha ağır bastığı sonucuna varıldığı belirtilmiştir. Bu çalışmayı takiben menopozda sentetik hormon kullanımında önemli bir düşüş ve biyo-benzer hormonları kullanan ve savunanlarda ise artış yaşanmıştır.
SENTETİK HORMON KULLANIMI ÖRNEK KLİNİK ÇALIŞMA:
Östrojenin progestin ile kombinasyon halinde bir kadının meme kanseri, koroner olaylar, felç ve kan pıhtıları riskini artırdığını belirledikten sonra National Institutes of Health (NIH), WHO'nun uzun süreli hormon kullanımının riskleri ve yararlarına dair çalışmasının ilk bölümünü erkenden yayınlanmıştır. Bu çalışmada, 50-79 yaş arası uterusu olan 16.608 sağlıklı postmenopozal kadın, test veya plasebo grubuna randomize edilmiştir.
Test grubuna at östrojen ve sentetik progestin (PremPro®) kombinasyonu verilmiş;
Biyo- özdeş hormonlar kullanılmamıştır.
Çalışma durdurulduğunda, PremPro® plaseboya kıyasla şu sonuçları vermiştir:
• Yüzde 26 artmış invazif meme kanseri riski (yılda 10.000 kadında sekiz ek vaka)
• Yüzde 29 artmış miyokardiyal enfarktüs (MI) veya koroner kalp hastalığından (KKH) ölüm riski (yılda 10.000 kadında yedi ek vaka)
• Yüzde 29 artmış miyokardiyal enfarktüs (MI) veya koroner kalp hastalığından (KKH) ölüm riski (yılda 10.000 kadında yedi ek vaka)
• Kan pıhtılaşması riskinde yüzde 200 artış (yılda 10.000 kadında 18 ek vaka)
• Kalça kırığı riskinde yüzde 33 azalma (yılda 10.000 kadında beş daha az kırık)
• Kolorektal kanser riskinde yüzde 37 azalma (yılda 10.000 kadında altı daha az vaka)
• Sıcak basması ve vajinal atrofi gibi menopoz semptomlarının giderilmesi
Ayrıca yan etkiler ve kilo alımı sebebiyle çoğu kadın, uzun süreli faydalarını göremeden ilk 2 yıl içinde tedaviyi bırakmıştır. Çoğu yan etki, HRT'nin sentetik progestin kısmına atfedilir ve en yaygın şikayetler şişkinlik, göğüslerde hassasiyet ve düzensiz kanamadır. Tedaviyi bırakmalarının bir diğer sebebi ise kanser korkusu ve hekim tavsiyesidir.
Çeşitli hormonların etkileri, riskleri ve faydalarındaki farklılıklar, uygulama yöntemi, emilim, biyoyararlanım, metabolizma, reseptör afinitesi, reseptör özgüllüğü ve moleküler yapı dâhil olmak üzere çok sayıda faktöre bağlıdır. İncelenen çalışmalar, biyo-özdeş progesteronun, birçok sentetik progestin gibi kan lipidleri veya damar sistemi üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olmadığını ve meme kanseri insidansı açısından daha az risk taşıyabileceğini öne sürmektedir.
Genel olarak biyo-benzer olmayan östrojenler, biyo-benzerlere kıyasla östrojenik etkilerin çoklu hepatik ve hepatik olmayan ölçümleri karşısında abartılı yanıtlara sahiptir.
Hem biyo-benzer östrojen hem de progesteron çalışmaları, biyo-benzer olmayan preparatlara kıyasla kan pıhtılaşması riskinin azaldığını göstermektedir. Biyolojik olarak özdeş hormon preparatları, menopoz semptomlarının ele alınmasında etkililik göstermiştir. Biyo-özdeş hormon tedavisinin kullanımı iyi tolere edilir, semptomların giderilmesini sağlar ve menopoz ve perimenopozal kadınların bireysel tercihlerinin yanı sıra sağlık ihtiyaçlarının çoğunu da ele alabilir.
HRT Majistralleri hazırlamak için olmazsa olmazları bir kere daha hatırlayalım:
1- Bioidentical Hormon (Biyo-benzer / Biyo-özdeş hormon)
2- Transdermal Baz (Lipozom teknolojisi)
3- Homojenizatör (Havanda hormon hazırlanmaz.)
4- Negatif Basınçlı Kabin (Hazırlayan eczacıyı korumak için.)
5- Uygun Ambalaj (Doğru doz)
Bir sonraki yazımıza “HRT Majistralleri hazırlamak için olmazsa olmazlar”ın ikinci maddesi “”TRANSDERMAL BAZ – LİPOZOM TEKNOLOJİSİ” ile devam edecek ve
Sorularına cevap bulacağız.
Özellikle sorulan formüllerin klinik çalışmaları ve hazırlanışlarını yazı dizimizde görmek istiyorsanız bize egitim@galenikecza.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.
Sağlıkla kalın…
Ecz. Gaye KARAATA
Galenik Ecza Pazarlama Direktörü
** Kaynak klinik çalışmalar referanslarda yer almaktadır.
*** Bu yazıda geçen formüller ve bütün majistraller doktor tarafından reçete edilip eczacı tarafından FARMA KALİTE HAM MADDELER ile eczane laboratuvarında hazırlanmalıdır. Tavsiye niteliğinde değildir.
1. Weber, M. A., Lim, V., Oryszczyn, J., te West, N., Souget, J., Jeffery, S., ... & Moore, K. H. (2017). The effect of vaginal oestriol cream on subjective and objective symptoms of stress urinary incontinence and vaginal atrophy: an international multi-centre pilot study. Gynecologic and obstetric investigation, 82(1), 15-21.
2. Caruso, S., Cianci, S., Vitale, S. G., Matarazzo, M. G., Amore, F. F., & Cianci, A. (2017). Effects of ultralow topical estriol dose on vaginal health and quality of life in postmenopausal women who underwent surgical treatment for pelvic organ prolapse. Menopause, 24(8), 900-907.
3. Cruz, V. L., Steiner, M. L., Pompei, L. M., Strufaldi, R., Fonseca, F. L. A., Santiago, L. H. S., ... & Fernandes, C. E. (2018). Randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial for evaluating the efficacy of fractional CO2 laser compared with topical estriol in the treatment of vaginal atrophy in postmenopausal women. Menopause, 25(1), 21-28.
4. Compounded bioidentical menopausal hormone therapy. Fertility and Sterility, A. C. (2012), 98(2), 308-312.
5. Järvinen, A., Granander, M., Laine, T., & Viitanen, A. (2000). Effect of dose on the absorption of estradiol from a transdermal gel. Maturitas, 35(1), 51-56.
6. Gordon, W. E., Hermann, H. W., & Hunter, D. C. (1979). Safety and efficacy of micronized estradiol vaginal cream. Southern medical journal, 72(10), 1252-3.
7. Julia Files & Juliana M Kling (2019): Transdermal delivery of bioidentical estrogen in menopausal hormone therapy: a clinical review, Expert Opinion on Drug Delivery, DOI: 10.1080/17425247.2020.1700949.
8. Ruth Davis, Pelin Batur, MD, FACP, NCMP, CCD and Holly L Thacker, MD, FACP, NCMP, CCD. Risks and Effectiveness of Compounded Bioidentical Hormone Therapy: A Case Series. JOURNAL OF WOMEN’S HEALTH Volume 23, Number 8, 2014. Mary Ann Liebert, Inc. DOI: 10.1089/jwh.2014.4770
9. Du, J. Y., Sanchez, P., Kim, L., Azen, C. G., Zava, D. T., & Stanczyk, F. Z. (2013). Percutaneous progesterone delivery via cream or gel application in postmenopausal women: a randomized cross-over study of progesterone levels in serum, whole blood, saliva, and capillary blood. Menopause, 20(11), 1169-1175.
10. Holzer, G., Riegler, E., Hönigsmann, H., & Schmidt, J. (2005). Effects and side effects of 2%‐progesterone cream on the skin of peri‐and postmenopausal women: Results from a double blind, vehicle‐controlled, randomized study. Experimental Dermatology, 14(2), 156-157.
11. Leonetti, H. B., Wilson, K. J., & Anasti, J. N. (2003). Topical progesterone cream has an antiproliferative effect on estrogen stimulated endometrium. Fertility and sterility, 79(1), 221-222. Ferrero, S., Gerbaldo, D., Fulcheri, E., & Cristoforoni, P. (2002). Vaginal micronized progesterone in continuous hormone replacement therapy. A prospective randomized study. Minerva ginecologica, 54(6), 519-530.
12. Waddell, B. J., & O’Leary, P. C. (2002). Distribution and metabolism of topically applied progesterone in a rat model. The Journal of steroid biochemistry and molecular biology, 80(4-5), 449-455.
13. Allen, L.V. Jr. Transdermals: the skin as part of a drug delivery system. International Journal of Pharmaceutical Compounding; 15 (4). July/August 2011.
14. Lehman, P.A., Raney, S.G. In vitro percutaneous absorption of ketoprofen and testosterone: comparison of pluronic lecithin organogel vs. Pentravan® cream. International Journal of Pharmaceutical Compounding; 16 (43). May/June 2012.
15. Ferrero, S., Gerbaldo, D., Fulcheri, E., & Cristoforoni, P. (2002). Vaginal micronized progesterone in continuous hormone replacement therapy. A prospective randomized study. Minerva ginecologica, 54(6), 519-530.
16. Goldstat, R., Briganti, E., Tran, J., Wolfe, R., & Davis, S. R. (2003). Transdermal testosterone therapy improves well-being, mood, and sexual function in premenopausal women. Menopause, 10(5), 390-398.
17. Abdallah, R. T., & Simon, J. A. (2007). Testosterone therapy in women: its role in the management of hypoactive sexual desire disorder. International journal of impotence research, 19(5), 458-463.
18. Sulcová, J & Hill, Martin & Hampl, Richard & Masek, Z & Novácek, A & Ceska, Richard & Stárka, Luboslav. (2000). Effects of transdermal application of DHEA on the levels of steroids, gonadotropins and lipids in men. Physiological research / Academia Scientiarum Bohemoslovaca. 49. 685-93.
19. Taryn Smith, MD, NCMP; Pelin Batur, MD, FACP, NCMP. Prescribing testosterone and DHEA: The role of androgens in women. Cleveland Clinic Journal of Medicine Volume 88, Number: 1 January 2021. doi:10.3949/ccjm.88a.20030
Umudu Beslemenin Ve Büyütmenin Zamanıdır... 
