Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) in çalışmasını yayımlıyoruz:
İLAÇTA FİYATLANDIRMA ve KADEMELİ KARLILIK
Eczanelerimizin sermayeleri, elbette bizlere ait olmakla beraber aynı zamanda ülkemizin kaynağıdır ve milli servettir. Son zamanlarda basında da yer aldığı gibi, ülke genelindeki tüm meslektaşlarımız bazı ilaçların temininde sıkıntı çekmekte ve ne yazık ki hastalarımız mağdur olmaktadır. Bu sürecin başlıca sebebi; Bakanlığın ilaç fiyatlandırma politikasında izlediği fiyatları baskılayıcı tutum olmakla birlikte, üretici ve aracı paydaşların marjinal maliyetin marjinal geliri karşılamadığı noktada üretimden/tedarikten vazgeçmesidir. Euro kurunun 16 TL’yi ulaşmış olduğu ekonomik gerçeğine karşın Bakanlık tarafından ilaç fiyatları belirlenirken baz alınan Euro kuru 14 Şubat 2022 tarihli Fiyat Değerlendirme Komisyonu kararı ile ancak 6,29 TL seviyesine ulaşabilmiştir.
Bu ekonomik gerçekler maalesef tüm sektöre dağıtılması gereken bir yük getirmektedir. Netice olarak birçok ilaç bulunmamaya, ‘yok’a girmeye başlamış, ithal edilen ürünler ithal edilmemeye, yeni çıkan, tedaviye yeni verilen ilaçlar ülkemize getirilmemeye başlamıştır. İFK olarak da bilinen ve ilaçta kârlılık baremlerinin belirlendiği İlaç Fiyat Kararnamesinde 13 yıldır herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Mevcut ilaç fiyat kararnamesine göre eczanelerin 1 inci, 2 nci ve 3 üncü kademe ilaçlarda %25*, 4. kademe ilaçlarda %16* ve 5. Kademe ilaçlarda %12* kar oranı (*ilgili kar oranı “kar/alış” şeklinde hesaplanmaktadır.) bulunmaktadır. Bahsi geçen 4 ve 5. kademe olarak nitelendirdiğimiz ilaçların tamamına yakını ithal olup, pazar paylarının önceki yıllarda olduğu gibi bu yıl daha da artması beklenmektedir.
Mevcut ilaç fiyat kararnamesine göre eczanelerin sattığı 1 inci 2 inci ve 3 üncü kademe ilaçlardaki karlılığı belirleyen oranlar sabit kaldığı için fiyat artışıyla daha düşük oranın geçerli olduğu 4 üncü ve 5 inci kademeye geçen ilaçlarda eczacı karlılık oranları düşmektedir.
2009 yılından beri imalatçı fiyatı 10 TL olarak kalan 1 inci kademenin altında neredeyse hemen hemen hiç ilaç kalmamış, imalatçı fiyatı 100 TL olan 3 üncü kademenin altındaki ilaç sayısı da ciddi oranda azalmış, buna bağlı olarak da eczacılar kar oranlarında büyük bir kayba uğramış durumdadır.
Geride bıraktığımız son 10 yılda; 1,2 ve 3. Kademede yer alan ilaç sayısı yüzde 21 azalırken; 4 üncü ve 5 inci kademe ilaç sayısı %200 artış göstermiştir.
19 Şubat 2022 tarihli fiyat değişikliği ile 4 üncü ve 5 inci kademeye yükselen ilaçlar sebebiyle; 14.478 kalem ilacın 3.956 kaleminde eczacı kar oranı düşmüş, oransal olarak tüm ilaçların %27’sinde eczacı kârı %9.34’e kadar değişen oranlarda azalarak eczane ekonomilerinde ciddi bir erozyona neden olmuş durumdadır.
10 TL 50 TL ve 100 TL gibi 13 sene önce belirlenmiş kademeler güncelliğini yitirdiği için ekonomik gerçekliğe aykırı bir şekilde ilaç fiyatları yükselirken eczacı karlılıklarının azalmasına neden olmakta, eczane işletmelerinin ayakta kalmasını sağlayan yegâne unsur olan eczacı kar oranları kademelere takılıp düşmektedir.
İlaç Fiyat Kararnamesi’ndeki kademelerin her yıl “Yeniden Değerleme Oranı”nda güncellendiğini varsayarsak bugün itibariyle 3 üncü ka deme ilaç bareminin 211 T L ’den, 4 üncü kademe ilaç bareminin 423 TL ’den , 5 inci kademe bareminin ise 846 TL ’den başlaması gerekmekteydi.
Perakende satış fiyatı 100TL’nin üstündeki ilaçlardaki kar oranlarının düşüklüğü bu ilaçların bulunabilirliğini ve ulaşılabilirliğini azalttığı gibi, işletme maliyetlerini bile karşılamaktan çok uzaktır. 4 üncü ve 5 inci kademede yer alan ilaçların kar oranının güncellenmemiş olması, işletme giderleri ortalama yüzde 15 seviyelerine ulaşan eczanelerin ortalama yüzde 16,9’luk kar oranları ile sundukları hizmeti sürdürmelerini imkânsız hale getiriyor.
Bu çerçevede, eczanelerde satılan başta 4 üncü ve 5 inci kademe ilaçlar başta olmak üzere tüm fiyat kademelerindeki ilaçlarda mevcut işletme giderleri ve eczanelerde sunulan katma değer de göz önünde bulundurularak yayınlanmasının üstünden 3 yıl geçmesine rağmen hiç güncellenmemiş olan beşeri ürünlerin fiyatlandırılmasında kullanılan kademe oranlarının mevcut piyasa koşullarına uygun olacak şekilde güncellenmesi artık bir zorunluluk haline gelmiş olup, bir an önce İlaç Fiyat Kararnamesinde düzenleme yapılması zaruridir.
Sonuç ve Talep olarak;
Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Kararın 6. Maddesinde yer alan;
“2 nci maddenin sekizinci fıkrasında yer alan ilaçlar haricindeki ürünlerin perakende satış fiyatı belirlenirken uygulanacak depocu ve eczacı kâr oranları, aşağıdaki şekilde uygulanır ” cümlesi ile,
11 Aralık 2015 tarih 29559 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Beşeri ve Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılması Hakkında Tebliğ’in 13. Maddesinde yer alan;
“12nci maddenin yedinci fıkrası haricindeki ürünlerin perakende satış fiyatı belirlenirken depocu ve eczacı kâr oranları aşağıdaki şekilde uygulanır”
cümlesinin devamına gelmek üzere,
“ve ilaç kar oranlarını belirlemede esas olan fiyat aralığında yer alan tutarlar her zaman dönemsel Avro kurunda yapılacak değişiklik oranında artırılır. ”
şeklinde düzenleme yapılması ve aynı Karar ve Tebliğ’de yer alan tablonun aşağıdaki şekilde güncellenmesi gerekmektedir.
TEİS KAMU KURUMLARI KOMİSYONU
