ECZACININ SESİ/ ÖZEL HABER
Haber: Ecz. Berk ZAFER
Gıda takviyeleri ve kozmetik ürünlerin satışlarının arttırılması için başvurulan en bilindik yöntem reklam ajansları yardımıyla ürün imajını ilaca yaklaştırmaktır. Günümüzde bazı gıda takviyesi firmalarının eczanelerimizde ilginç bir takım analiz (teşhis) cihazları konumlandırmaya çalıştıklarına şahit olmaktayız. Son derece modern görünümlü bu cihazlar ve yanlarında gelen yazılımlar eczanelerimiz ve hastalarımız için yeni olsa da, batı dünyasında yaklaşık 30 senedir birçok hastanın ve müşterinin bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde mağdur edilmesine neden olmaktadır.
İnternet üzerinde basit aramalarla bile, özellikle herhangi bir bilimselliği olmayan ve faydası plasebodan öteye geçemeyen homeopatik ürünlerin kolaylaştırılmış satışı için rastgele teşhis uyduran bu cihazlara ve bunları kullanan sağlık çalışanlarına ve sahte hekimlere yönelik olarak ABD’de şimdiye kadar FDA ve yetkili diğer merciler tarafından cihazlara el koyma, diploma iptali dahil birçok aksiyon alındığına rastlamak mümkündür.
Hırvat Reklam Ajansı’ndan Eczanelerimize: VitaStiq Vitamin ve Mineral Analiz Cihazı
Bugünlerde birçok eczane camında rastladığımız “ücretsiz vitamin analizi yapılır” posterleriyle tanıtımı yapılan vitamin ve mineral analiz kalemi VitaStiq, aslında Imago isimli Hırvat reklam ajansının aklına gelen parlak bir girişimcilik fikrinden başka birşey değil. (Vita: Latince Yaşam, Yaşamsal; Stiq: İngilizce Stick - Çubuk, Kalem kelimesi uyarlaması)
Eczanelerde hastalara ve müşterilere parmak ucundan dokunarak vitamin-mineral eksikliği teşhisi koymak için kullanılan VitaStiq, söz konusu reklam ajansının Indiegogo isimli “kitlesel fonlama” (crowd-funding) sitesinde 2014’te açtığı kampanyayla toplanan sermayeyle üretildi.
Tıbbi Cihaz Gibi Tanıtılıyor
Ürünü hazırlayan firma bir reklam ajansı olduğu için VitaStiq, etkileyici görseller, inandırıcı tanıtım yazıları, sloganlar ve videolar eşliğinde sağlam bilimsel dayanağı olan güvenilir bir tıbbi cihaz gibi pazarlanıyor. Cihazın vitamin analizine dair herhangi bir FDA oluru, onayı veya TİTCK onayı mevcut değil.
Muayeneye Artık İhtiyaç Yok
VitaStiq vitamin analiz kaleminin üreticilerinin Indiegogo proje çıkış sayfasında yazdığı tanıtım metninde aşağıdaki ifadeler yer alıyor:
“Bizler bir reklam ajansında birlikte çalışan bir grup arkadaşız. Yıllar yılı başka firmaların çeşitli ve başarılı marka ve ürün projeleri üzerinde çalıştıktan sonra kendimize ait bir ürün yaratmaya karar verdik.”
“Bu ürün sayesinde pahalı testlere ve uzman muayenesine artık ihtiyaç kalmıyor.”
Fal Bakar Gibi Analiz
Toplamda 30 vitamin ve mineralin analizini yaptığını iddia eden söz konusu ürünün üretiminde herhangi bir akademik işbirliğinden söz edilmezken, işleyiş mantığı olarak gösterilen EAV Metodolojisi (Electro-acupunture according to Voll), Alman bir hekim ve mühendis olan Reinhard Voll’ün 1940’larda ortaya koyduğu ancak herhangi bir tutarlılığı olmayan sözde bilimsel akupunktur tekniğine dayandırılıyor.
VitaStiq kalemini akıllı telefon veya tabletinizin kulaklık girişine taktıktan sonra parmak uçlarına ve vücudun değişik yerlerine sırayla dokunduruyorsunuz ve kalemin bağlı olduğu ekrana bakıp bekliyorsunuz. Çünkü bu noktaların her birisi bir vitamini veya minerali temsil ediyor. Sağ yanaktan sodyum, sol yanaktan potasyum; ayak parmaklarınızın ucundan omega-3 ve omega-6 bile ölçüyor (!) Kalbe yakın noktadan Koenzim-Q10, alından protein, genital bölgeden de demir seviyenizi ölçüyor…
Sahte Teşhis Cihazları için Yasal İşlemler
Şimdiye kadar yurtdışında Dr. Voll’ün elektro-akupunktur (EAV) metodolojisi temel alınarak üretilen cihazlar dahil benzer sahte teşhis cihazlarıyla ilgili birçok yasal işlem yapıldığına rastlıyoruz. Bunlardan bazıları:
1986’da diş hekimi Dr. Landerman EAV cihazı teşhislerinden yararlanarak hastalarına gereksiz homeopati enjeksiyonları yaptığı ve yok yere dişlerini çektiği gerekçesiyle ceza aldı.
1990 yılında FDA, amacı dışında (izinsiz) EAV cihazları kullanan bir klinikteki EAV cihazlarına ve hasta kayıtlarına el koydu.
1990 yılında Yeni Zelanda’da EAV cihazı kullanan bir homeopat, alerjisi olan 3 çocuğu “miyazmaları tedavi edilmezse ölecekler” şeklindeki teşhisiyle tedavi etmeye çalıştığı için ceza aldı.
1998 yılında Avusturalyalı bir diş hekimi EAV cihaz sonuçlarından hareketle çene ameliyatı yaptığı için 6 ay meslekten uzaklaştırıldı.
2005 yılında ABD’nin Wiskonsin Eyaletinde diş hekimi Dr. Vander Heyden, EAV cihazlarla hastalarına menenjit, botulizm, E. coli, pnomoni gibi sahte teşhisler koyarak homeopatik ürün reçetelediği için diploması elinden alındı.
Hasta Sağlığını, Güvenini, Eczane Markasını ve Eczacı İtibarını Korumak
Asla unutulmamalıdır ki, hastalar eczanelerimizden herhangi bir ürün alırken işe yararlılığından emin olduğumuzu bilerek, bizlere güvenerek almaktalar.
Hekim muayenesini aradan çıkartmayı ve kısa yoldan ürün satışını hedefleyen bu cihazlar sahte sonuçlarla gerçek vitamin eksikliklerini, gerçek hastalıkları örtebilir, veya olmadık teşhislerle hastalarda ve müşterilerde paniğe, gereksiz tedavilere, doz aşımlarına yol açabilir.
Hastasına ve müşterisine en güvenilir, en işe yarar sağlık hizmetini sunmakla yükümlü eczane eczacılarının eczaneye giren her ürünün kalite, etkinlik ve güvenilirlik testini, araştırmasını yapması imkansızdır. Eczane eczacısı ihtiyaç duyduğu bilimsel desteği doğal olarak eczacılık fakültelerinden, mesleki desteğiyse meslek örgütlerinden bekler.
Eczacılar olarak, toplum sağlığındaki güvenimizi ve itibarımızı kolay kazanmadık. Ticari kaygılarla her türlü etik dışı yola başvurmayı göze alan bazı gıda takviyesi firmalarının eczacı itibarını suistimal etmesine izin vermemek; eczane eczacılarının toplatılan sahte cihazlarla, ürünlerle halkın gözünde küçük düşmesini, itibarının zedelenmesini erken müdahalelerle engellemek meslek örgütlerinin ve eczacılık fakültelerinin en önemli görevidir.
Haber/ Berk Zafer
Referanslar:
https://www.indiegogo.com/projects/vitastiq-a-smart-device-for-vital-advice
https://www.youtube.com/watch?v=bfvQqoi7s-g
http://www.quackwatch.com/02ConsumerProtection/eav.html
http://www.quackwatch.com/01QuackeryRelatedTopics/electro.html
http://www.imago.hr/tag/brand/Vitastiq
http://www.jiaci.org/issues/vol15issue02/1.pdf
https://www.youtube.com/channel/UCP9KTT44XixjmnBjpuzXsOw
https://itunes.apple.com/us/app/vitastiq/id942118461?mt=8
http://theness.com/neurologicablog/index.php/vitastiq-indiegogo-pseudoscience/
http://www.yourmedicaldetective.com/drgrisanti/new_page_31.htm
http://www.quackwatch.org/01QuackeryRelatedTopics/mercury.html
https://online.drl.wi.gov/decisions/2005/ls0312302den-00065879.pdf
http://wiki.meridianenergies.net/dr-reinhard-voll-md/