ECZACININ SESİ/ ÖZEL HABER
Haber: Ecz. Ali ERDEM
“Perakende zincirleri şimdi de yeni bir kanal ile eczanede satılan tıbbi cihazlara yönelik bir harekette bulunmuştur. Edinilen bilgiye göre bir perakende market zinciri şubelerine tıbbi cihaz satış merkezi ruhsatı alarak özellikle ÜTS kayıtları incelendiğinde şeker ölçüm cihazı, tansiyon aleti, burun aspiratörü, gebelik testi, ateş ölçer, lens solüsyonları ve özellikle yatak yaralarında kullanılan antiseptik solüsyonların bulunduğu bir grup tıbbi cihaz bayiliği almıştır.”
Eczacılık kamuoyunda perakende zincirlerinin ilaç ve sağlık ürünlerine olan ilgisi ,eczanelerin sahipliğini paylaşma ve bu alanı metalaştırma çabaları bilinir. Özellikle 2012 yılında eczacılık yasasında yapılan ve bir kısmı tartışmalara sebep olan düzenlemeler ile birlikte eczane sahibinin bir eczacı olması mecliste güçlü bir irade ile kabul edilmiştir. Bu durumda bir Pazar yaratma gayesi ile aslında ilaç etkin maddesi içeren veya ilaç formunda olan ama yasal mevzuatta gıda takviyesi veya tıbbi cihaz adı altında eczane tekelinden çıkarıldı.
Pandemi Sürecinde Arttı
Pandemi süreci ile birlikte online işlemlerdeki talep artışları bu ürünlerin kontrolsüzce satışı ile birlikte düşük sağlık okuryazarlığı seviyesi bulunan toplumumuzu tehdit eder hale geldi. Öte yandan 2010 yılı sonrasında Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ile transatlantik bir ekonomi anlaşması için görüşmelere başlamış idi. Anlaşmanın detayında eczacılık alanı ile ilgili ülkelerdeki yasal mevzuatları aşan biçimde zincir eczanelerin ülkemizde dahil Avrupa da yaygınlaşması için güçlü bir done olarak kullanılmış ancak süreç içinde anlaşma akamete uğramıştır.
Eczane İmajı Veren Görseller Yerleştirdiler
Ülkemiz özelinde pandemi ile birlikte perakende zincirleri ve online platformlar aracılığı ile orjini ilaç olan ancak mevzuatta bukalemun gibi şekil değiştiren ürünler ile marketlerin belirli bölgelerine eczane imajı veren görseller yerleştirilmiştir. Özellikle gıda takviyeleri özelinde eczacı kamuoyu ciddi bir tepki vermiş ancak bu ürünlere ilişkin yasal mevzuatlar henüz değişmemiştir.
Şimdi de Tıbbi Cihazlara Yönelik…
Perakende zincirleri şimdi de yeni bir kanal ile eczanede satılan tıbbi cihazlara yönelik bir harekette bulunmuştur. Edinilen bilgiye göre bir perakende market zinciri şubelerine tıbbi cihaz satış merkezi ruhsatı alarak özellikle ÜTS kayıtları incelendiğinde şeker ölçüm cihazı, tansiyon aleti, burun aspiratörü, gebelik testi, ateş ölçer, lens solüsyonları ve özellikle yatak yaralarında kullanılan antiseptik solüsyonların bulunduğu bir grup tıbbi cihaz bayiliği almıştır. Ülkemizde sağlığa ilişkin merkezler içerisinde tıbbi cihaz merkezlerinin hastane ve benzeri sağlık tesislerinde ve müştemilatında bile izin verilmemesine rağmen market ve başka bir alanda faaliyet gösteren işletmeye ek olarak alınabilmesi ciddi anlamda bir garabettir. Mevcut mevzuat benzin istasyonları ve oto lastikçileri ve pastanelerin bile bu şekilde tıbbi cihaz satış merkezi ruhsatı almasına cevaz vermektedir.
Mevzuat Boşluğu Yolu Açıyor
Tıbbi Cihaz Satış, Reklam ve Tanıtım yönetmeliği incelendiğinde marketlerde satışına izin verilen 10 kalem tıbbi cihaz olduğu görülmekte ancak tamamen mevzuatın boşluğu sebebiyle müstakil olarak verilmesi gereken tıbbi cihaz satış merkez ruhsatlarının market içine verilmesi bir dizi sorunları da beraberinde getirecektir. Bu ürünlerin kullanım bilgilerin nasıl verileceği, kişisel verilerin nasıl gizleneceği ve hastanelerde ameliyatlarda kullanılan tıbbi malzemelerin marketlerde nasıl bir formatta satılacağı ciddi soru işaretleri doğurmaktadır.
Kontrolsüz Olarak Satılacaklar
Bilindiği üzere sınıf 2a tıbbi cihaz olarak bilinen farmasötik formda öksürük şurubu, nasal dekonjestan burun spreyleri ve hipertonik burun lavaj spreyleri, zayıflama için kullanılan matriks tabletler, suni gözyaşı içeren göz damlaları gibi geniş bir tedavi ürünü içeren ilaçlarda bu ruhsat ile marketlerden satılabilecektir. Ülkemizde tıbbi cihaz ve gıda takviyesi adı altında satılan zayıflama haplarında ölen vatandaşlarımız olduğu göz önüne alınırsa durumun vehameti anlaşılacaktır. Eczanede eczacı danışmanlığında verilmesi gereken bu ürünlerin kontrolsüz satışı ciddi bir halk sağlığı sorununu ortaya çıkarır. Bu yanlıştan mutlaka dönülmelidir. Meslek örgütlerimizin paydaşlara bu durumu anlatıp, mevzuatta tıbbi satış merkezlerinin müstakil açılması, market ve benzeri farklı iş alanlarına ilişkin işletmelerin içinde bu satış merkezlerinin kurulmasına izin verilmemesi gerekmektedir. Aksi takdirde dillendirilen sağlık marketleri formatında eczane benzeri yapılar ile hem mesleğimiz hem de toplumumuz ciddi sıkıntılar yaşayabilir.
Ayrıca mevzuatta tip 2a sınıfı tıbbi cihazlardan farmasötik formda olanların sadece eczanelerde satışına ilişkin bir düzenleme uzun vadede mesleğimizin üzerindeki zincirleşme ve eczanemsi yapılar ile ilacın metalaştırılmasının önüne geçer.
Tepki Vermeliyiz…
Mesleğimiz adına gerçekten zor bir süreçten geçmekteyiz. Umuyorum meslektaşlarımız ve örgütlerimiz bir an evvel ortaklaşarak bu tip taarruzlara kamu nezdinde güçlü bir yanıt verir.
